Pestisidlər
Pestisidlər ümumi adıdır, bitkiləri, kənd təsərrüfatı
məhsullarını, ağac materiallarını, yun, pambıq və dəri məmulatlarını mühafizə
etmək, heyvan parazitlərini məhv etmək və xəstəlik törədicilərinə qarşı mübarizə
aparmaq üçün istifadə olunan kimyəvi birləşmələrə deyilir.
Pestisidlər ən çox kənd təsərrüfatında,
xüsusilə, bitkilərdə istifadə olunur. Pestisid latın sözüdür: Pestis-xəstəlik,
caedo-məhv edirəm deməkdir. Pestisidlər praktiki təyinatına görə qruplara
bölünür.
Geniş yayılan pestisidlər qrupu aşağıda
verilib:
Herbisidlər-alaq otlarına qarşı,
Bakterisidlər-bakteriyalara qarşı,
Fungsidlər-parazit göbələklərə qarşı,
Algisidlər-yosunlara qarşı,
İnsektisidlər-həşaratlara qarşı,
Akarasidlər-gənələrə qarşı,
Rodensidlər-gəmiricilərə qarşı istifadə
olunur.
Ümumi təhlükəsizlik
tədbirləri
1. Pestisidlərlə işlədikdə texniki təhlükəsizliyə
görə məsuliyyət sahibkarın öz üzərinə düşür.
2. Xəstəliklərə, zərərvericilərə və alaq
otlarına qarşı kimyəvi mübarizə tədbirlərində yalnız təhsili, kurs hazırlığı və
təcrübəsi olan şəxslərin iştirak etməsinə icazə verilir. Onlar ən azı ildə bir
dəfə təhlükəsizlik tədbirləri barədə mövcud olan məlumatlarla tanış
olmalıdırlar.
3. Uşaqlara, 18 yaşına qədər olan cavanlara,
hamilə və südəmər uşağı olan qadınlara, xəstə adamlara, 50 yaşdan yuxarı
qadınlara və 5 yaşdan yuxarı kişilərə pestisidlərlə işləməyə icazə verilmir.
4. Pestisidlərlə işlədikdə papiros çəkmək,
su və qida qəbul etmək qadağandır. Kənar şəxslərin pestisidlər tətbiq edilən
yerdə durmasına icazə verilmir.
5. Güclü təsirə və zərərlik xassəsi yüksək
olan pestisidlərlə gündə maksimum 4 saat işləmək tövsiyə olunur. Pestisidlərlə
işləyənlər süd içməlidirlər və cavabdeh şəxs vəziyyətə nəzarət etməlidir. Şübhəli
hal müşahidə olunduqda şikayətçiyə ilk yardım göstərilməlidir. Bütün təsərrüfatlarda
dərman qutusu saxlamaq tövsiyyə olunur.
6. Əkin sahəsini zəruriyyət olmadıqda dərmanlamaq
qadağandır.
7. Bütün hallarda üzərində təyinatı və
istifadəyə yararlılıq müddəti göstərilən pestisidlərdən istifadə olunmalıdır.
Vaxtı keçmiş pestisidlərin sınaqdan keçirilməsinə icazə verilmir. Pestisidlərdən
tarada göstərilən təlimata uyğun istifadə olunmalıdır. Dozanı artırmaq və nəzərdə
tutulmadığı halda təkrar dərmanlamaq qadağandır.
8. Əkin sahəsi yalnız məsləhət görülən maddələrlə
dərmanlanmalıdır. Məhsul yığımından əvvəl axırıncı dərmanlama vaxtına ciddi əməl
olunmalıdır. Dərmanlama bütün hallarda bitkinin və zərərvericilərin
biologiyasına uyğun olaraq təklif olunan optimal müddətdə aparılmalıdır.
9. Səbzə tərəvəzin (səbzə, soğan, şüyüd, cəfəri,
çuğundur və s.) pestisidlərlə dərmanlanmasına icazə verilmir. Torpaq
ziyanvericilərinə və alaq otlarına qarşı dərmanlanma səpindən qabaq aparılmalıdır.
10. Pestisidləri saxlamaq üçün istifadə
olunan anbar, mexaniki qurğuları doldurmaq və bitki toxumalarını dərmanlamaq
üçün istifadə olunan meydança yaşayış binasından, heyvandarlıq və quşçuluq
fermasından, su mənbəyindən 200-500 m aralıda olmalıdır.
11. Kimyəvi mübarizə aparmağa başlamazdan əvvəl
ərazidə olan qonşu təsərrüfatlar tətbiq olunan preparat haqqında, onun dozası,
məqsədi, miqdarı tətbiq qaydası haqqında xəbərdar edilməlidir. Sahənin sərhəddi
xəbərdaredici işarələrlə fərqləndirilməlidir. Arıçılıq təsərrüfatları da xəbərdarlıq
edilməlidir.
12. Sahə mexaniki əl qurğusu ilə maksimum
eytiyyatla dərmanlanmalıdır. İş zamanı evin qapı və pəncərələri örtülməli, su mənbələri
və heyvan yemləri zəhərli maddələrdən qorunmalıdır.
13. Sahənin dərmanlanması səhər tezdən və
axşam saatlarında aparılmalıdır.
14. Dərmanlanmış sahədə yalnız14. Dərmanlanmış
sahədə yalnız 3-5 gün keçdikdən sonra işləməyə icazə verilir.